Aktualności

Co się dzieje z satelitami GNSS po wielu latach działania?

30-08-2024

Naukowcy z IGiG zbadali jak zmieniały się orbity satelitów GPS, GLONASS i Galileo na przestrzeni ostatnich lat. Największą niestabilnością w zakresie wysokości orbity oznaczają się satelity GPS. Ich wysokość ulega zmianie o nawet 6,5 m na dobę, co daje prawie 2,5 km w skali roku. W przypadku satelitów GLONASS i Galileo zmiany wysokości mieszczą się w przedziale kilku metrów na rok. Tak duża dysproporcja wynika z okresu obiegu satelitów GPS – na jeden obrót Ziemi przypadają dwa obiegi satelitów GPS. To prowadzi do silnego rezonansu pomiędzy orbitami a obracającą się Ziemią o nieregularnym kształcie. W przypadku satelitów posiadających radiatory na pokładzie, które są niesymetrycznie rozmieszczone na korpusie satelity – powstaje siła działająca wzdłuż osi paneli słonecznych. Ta siła powoduje cykliczne zmiany wysokości orbity zależne od wysokości Słońca i jest zdecydowanie większa w przypadku satelitów Galileo FOC niż np. GLONASS i Galileo IOV.

więcej...

Gdzie umieścić przyszłego satelitę do zbadania kształtu Ziemi?

19-08-2024

Pomimo tego, że wokół Ziemi orbitują obecnie setki tysięcy sztucznych satelitów, okazuje się, że żaden z nich nie posiada optymalnej orbity do wyznaczenia stałej grawitacji, współrzędnych środka Ziemi, czy też spłaszczenia i kształtu Ziemi. Większość satelitów umieszczana jest na orbitach niskich (pon. 1500 km), geostacjonarnych lub w wysokiej strefie orbit średnich (np. GPS i Galileo). Pomiędzy wysokością 1500 a 5800 km nie orbituje żaden satelita geodezyjny czy teledetekcyjny. Ponadto satelity umieszczane są zazwyczaj pod kątami nachylenia orbit od 50 do 110 stopni, co pokrywa zaledwie 33% możliwych kątów nachylenia orbit względem równika.

Projekt orbity przyszłego satelity, który pozwoli najlepiej wyznaczyć zarówno pole grawitacyjne, kształt Ziemi, jak i współrzędne jej środka (geocentrum), a także iloczyn stałej grawitacji oraz masy Ziemi został przedstawiony w najnowszym artykule w Journal of Geodesy.

więcej...

Krzysztof Sośnica desygnowany przez Międzynarodową Asocjację Geodezji do koordynacji technik geodezji kosmicznej

15-08-2024

Prof. Krzysztof Sośnica objął stanowisko Przewodniczącego Podkomisji 1.1 „Coordination of Space Techniques” w Międzynarodowej Asocjacji Geodezji (IAG). Podkomisja zajmie się integracją technik geodezji kosmicznej i satelitarnej oraz odpowie na nowe wyzwania stojące przed geodezją w przyszłości – w szczególności oferowanych przez misje GENESIS i Moonlight.

Jako przewodniczący, K. Sośnica utworzył trzy międzynarodowe grupy robocze, które zajmą się różnymi aspektami geodezji satelitarnej:

GENESIS (przewodniczący prof. Johannes Boehm z Politechniki w Wiedniu) – nastawiona na przygotowanie się do misji satelitarnej ESA, która zintegruje po raz pierwszy wszystkie 4 technki geodezyjne na pokładzie jednego satelity

Atmospheric ties (powiązania atmosferyczne, przewodniczący dr Jungang Wang z GFZ w Poczdamie) – nastawiona na poprawę spójności efektów atmosferycznych (troposferycznych i jonosferycznych) w geodezji satelitarnej i kosmicznej

Lunar reference frames (Księżycowe układy odniesienia, przewodnicząca prof. Agnes Fienga z Obserwatorium Paryskiego) – nastawiona na poprawę spójności ziemskich i księżycowych układów odniesienia i systemów czasu dla przyszłych obserwacji geodezyjnych i misji księżycowych.
Więcej szczegółowych informacji na temat nowych grup roboczych IAG można znaleźć na stronie Międzynarodowej Asocjacji Geodezji.

Krzysztof Sośnica otrzymał również nominację do Rady Zarządzającej (Governing Board) Międzynarodowej Służby Pomiarów Laserowych do Sztucznych Satelitów i Księżyca (ILRS, NASA). Wcześniej był już członkiem Rady Zarządzającej, jednak z wyboru, a w chwili obecnej został desygnowany jako jeden z członków z urzędu (ex-officio) będąc reprezentantem Międzynarodowej Asocjacji Geodezji w tej służbie. Więcej informacji na stronie ILRS.

Letnia Szkoła GNSS w Słowenii

09-08-2024

Z przyjemnością informujemy, że kilku naszych studentów uczestniczyło niedawno w trwającej 10 dni Letniej Szkole Globalnych Systemów Nawigacji Satelitarnej (GNSS), organizowanej przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA) i Wspólne Centrum Badawcze (JCR) w Słowenii.

więcej...

Cyfrowa Przyszłość Miedzi - podsumowanie

11-07-2024

Podsumowanie prowadzonych przez IGIG wykładów i warsztatów dotyczących geoinformatyki dla uczniów szkół średnich z województwa dolnośląskiego, przeprowadzonych w ramach projektu „Cyfrowa Przyszłość Miedzi” we współpracy KGHM Polska Miedź S.A., oddział COP.

więcej...

ESA Academy w centrum ESEC-Galaxia w Belgii

10-07-2024

W dniach 24-28 czerwca 2024 r. odbyła się druga edycja kursu organizowanego przez ESA Academy w centrum ESEC-Galaxia w belgijskiej Walonii "Navigation Training Course". Kurs poświęcony był systemom GNSS przyszłej generacji realizowanych w ramach programów ESA: FutureNAV (GENESIS i LEO-PNT) oraz NAVISP (Navigation Innovation and Support programme). W kursie wziął udział Doktorant z I roku Szkoły Doktorskiej UPWr - mgr inż. Jakub Białas jako jedyny przedstawiciel z Polski.

Wizyta studentów III GiK na obiektach scaleniowych Dobrocin i Piława Dolna

26-06-2024

W dniu 25 czerwca 2024 r. studenci III GiK GGN pod opieką dr inż. Teresy Dzikowskiej i mgra Wojciecha Dacha mieli okazję uczestniczyć w prezentacji dokonań Dolnośląskiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych w zakresie urządzania przestrzeni wiejskiej w nowoczesnych scalenia gruntów na obszarze gminy Dzierżoniów w miejscowościach Dobrocin i Piława Dolna.

Obiekty zostały zaprezentowane przez pracowników DBGiTR: Renatę Słowikowską-Małek (z-cę dyrektora DBGiTR) oraz Roberta Pajkerta i Grzegorza Sztonyka.

więcej...

Nowy model prognozowania stanu troposfery na bazie tomogafii GNSS oraz metod sztucznej inteligencji

26-06-2024

Prognozowanie zjawisk pogodowych przechodzi znaczącą transformację dzięki wprowadzaniu metod sztucznej inteligencji w numeryczne modele pogody. Nowy artykuł, opublikowany w IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing, przez zespół z UPWr i UWr, opisuje pionierskie wykorzystanie tomografii GNSS do prognozowania stochastycznego (wielowątkowego) do budowy modelu troposfery. Tradycyjne modele troposfery często zmagają się z niską rozdzielczością przestrzenną i nieregularną dystrybucją danych. W artykule wykorzystano tomografię troposfery GNSS, do generowania trójwymiarowego pola mokrej refrakcji o wysokiej rozdzielczości. Jednocześnie w przeciwieństwie do modeli deterministycznych (prognozowany jest jeden stan atmosfery), badania wykorzystują prognozowanie wielowątkowe (ensemble) przy użyciu Generative Adversarial Networks (GAN), zwiększając dokładność przewidywania poprzez generowanie realistycznych danych szeregów czasowych i dostarczanie prognoz opartych na prawdopodobieństwie. Rdzeniem modelu są sieci z długą pamięcią krótkotrwałą (LSTM), zoptymalizowane za pomocą algorytmów genetycznych (GA), zapewniające solidną wydajność predykcyjną.

więcej...