Aktualności

Poziom morza w Bałtyku wzrasta o 5,8 mm/rok, czyli znacznie szybciej niż średnia dla oceanu globalnego – ok. 3,6 mm/rok

13-04-2025

Zmiany poziomu wód w morzach i oceanach mogą być monitorowane na kilka sposobów z wykorzystaniem technik satelitarnych. Geometryczna zmiana powierzchni wody jest bezpośrednio mierzona przez misje altimetryczne, takie jak TOPEX/Poseidon, Jason-1/2/3 oraz Sentinel-6 i 3 począwszy od lat 90 ubiegłego wieku. Natomiast zmiany mas wód w oceanach są monitorowane przez misje grawimetryczne, w tym GRACE od 2002 r. Najnowsze pomiary wskazują, że trend wzrostu poziomu Morza Bałtyckiego wynosił 5,8 mm/rok w latach 2001-2021 oraz 5,1 mm/rok w latach 1993-2018 na podstawie danych altimetrycznych. Dane grawimetryczne wyjaśniają ok. 72% zmian wyznaczonych z danych altimetrycznych, co wskazuje na to, że za pozostałe 28% zmian odpowiada zmiana temperatury i zasolenia.

Artykuł "Changes in the Water Surface Level of the Baltic Sea from Satellite Altimetry and Gravity Missions" z Artificial Satellites (tom 59, nr 3, 2024), analizuje zmiany poziomu wód Morza Bałtyckiego, wykorzystując dane z satelitarnych misji altimetrycznych (TOPEX/Poseidon, Jason-1/2/3) oraz grawimetrycznych (GRACE i GRACE Follow-On). Średni roczny wzrost poziomu Morza Bałtyckiego - dla całego obszaru - wyniósł 5,8 mm/rok w latach 2001-2021 oraz 5,1 mm/rok w latach 1993-2018. To wartości wyższe niż dla południowego wybrzeża Bałtyku (2,6–3,5 mm/rok) i średniej globalnej (2,4–3,6 mm/rok).

Największe trendy grawimetryczne (1 cm/rok) występowały w Zatoce Botnickiej i Fińskiej – jest to prawdopodobnie związane z wypiętrzaniem się skorupy ziemskiej w wyniku ruchów izostatycznych po epoce lodowcowej w Skandynawii. Wzrost temperatury wynosił średnio 0,04 stopnia C/rok w latach 1993–2018. Największy wzrost zaobserwowano w Zatoce Fińskiej i Ryskiej (0,07 stopnia C/rok), co tłumaczy się ich płytkością. Zmiany temperatury były odpowiedzialne za 28% całkowitego wzrostu poziomu morza w Bałtyku, co odpowiada 1,4 mm/rok. Wyniki są istotne dla przewidywania przyszłych zagrożeń powodziowych i planowania działań adaptacyjnych w regionie Bałtyku (np. wzmacnianie wałów, odtwarzanie terenów podmokłych, relokacja infrastruktury). Jeżeli trend się utrzyma, to w ciągu najbliższych 100 lat poziom Bałtyku wzrośnie o 58 cm zagrażając terenom nadbrzeżnym.

Więcej szczegółów w artykule.